بررسی ارتباط بین ژن گیرنده ی لیپوپروتئین با چگالی پائین اکسید شده (olr1) با صفات تولیدی در گاو شیری هلشتاین

گیرنده ی لیپوپروتئین با چگالی پائین اکسید شده (olr1) یک پروتئین غشائی نوع دوم متعلق به خانواده ی لکتین نوع c است که به عنوان یک گیرنده ی سطح سلولی برای فرم اکسید شده ی لیپوپروتئین با چگالی پائین عمل می کند. این گیرنده توسط ژن olr1 کد می شود. با توجه به نقش olr1 در متابولیسم چربی و در رابطه با تخریب فرم اکسید شده ی لیپوپروتئین با چگالی پائین و همچنین مطالعات qtl صفات تولید شیر، olr1 بعنوان یک ژن کاندید مرتبط با صفات تولید شیر در گاو های شیری در نظر گرفته شده است. وجود یک چند شکلی از نوع snp در ناحیه ی غیر ترجمه ای 3 این ژن ممکن است ترجمه و یا ثبات mrna حاصل از ژن olr1 را کنترل کند. این چند شکلی حاصل جایگزینی نوکلئوتید آدنین با سیتوزین در جایگاه 8232 (olr1g.8232 c >a) است. در حالت وجود نوکلئوتیدc یک جایگاه برش برای آنزیم برشی psti ایجاد شده و در نتیجه آلل a به صورت یک باند 270 جفت بازی و آلل c به صورت یک باند 250 جفت بازی روی ژل آگارز قابل تشخیص خواهد بود. به منظور بررسی این چند شکلی و ارتباط آن با صفات تولید شیر، از 408 رأس گاو هلشتاین در 5 گاوداری صنعتی اصفهان که دارای رکوردهای تولید و ترکیبات شیر در شکم اول بودند بطور تصادفی، نمونه گیری خون انجام شد. تعیین ژنوتیپ به روش pcr-rflp انجام شد. پس از انجام مراحل استخراج، تعیین کیفیت و کمیت dna استخراج شده و تکثیر و هضم توسط آنزیم برشی، محصول هضم روی ژل آگارز 5/2 درصد مشاهده گردید. هر دو آلل a و c در هر پنج گله مشاهده شد که فراوانی آن ها در مجموع به ترتیب برابر 5172/0 و 4828/0 بود. فراوانی ژنوتیپ های aa، ac و cc نیز به ترتیب برابر 289/0، 456/0 و 255/0 بود. هر پنج گله و مجموع گله ها برای این چند شکلی در تعادل هاردی - وینبرگ قرار داشتند. وجود این تعادل می تواند به دلیل عدم انتخاب حیوانات بر اساس ژن olr1 باشد. آنالیز ژنتیکی جمعیت توسط برنامه ی نرم افزاری popgen32 انجام شد. شاخص های به دست آمده، وجود تنوع بالای این چند شکلی و همخونی و ارتباط ژنتیکی بالا را در جمعیت مورد نشان می دهد. به منظور تعیین اثر ژنوتیپ روی صفات تولیدی از برنامه ی نرم افزاری sas، رویه ی glm استفاده شد. اثر ژنوتیپ و اثر ترکیبی گله، سال و فصل زایش به عنوان اثرات ثابت و روز های شیردهی و روز های باز به عنوان واریانس مشترک در مدل در نظر گرفته شدند. ژنوتیپ روی درصد چربی و پروتئین و ارزش اصلاحی تولید چربی شیر اثر معنی دار داشت (001/0p<). افراد دارای ژنوتیپ cc در مقایسه با ژنوتیپ های ac و aa از نظر آماری درصد چربی شیر و ارزش اصلاحی تولید چربی شیر بیشتری داشتند. همچنین گاو های دارای ژنوتیپ ac نسبت به ژنوتیپ aa درصد چربی شیر بیشتری نشان دادند. این یافته می تواند دلیلی بر افزایشی بودن اثر آلل های این چند شکلی باشد. همچنین افراد دارای ژنوتیپ cc و ac در مقایسه با ژنوتیپ aa درصد پروتئین شیر بیشتری نشان دادند. برای صفات درصد چربی شیر، ارزش اصلاحی تولید چربی و درصد پروتئین شیر اثر جایگزینی آلل c معنی دار شد (001/0p<)، اما اثر غالبیت برای صفات مورد بررسی معنی دار نشد (05/0p>) که نشان دهنده ی عمل افزایشی این چند شکلی می باشد. با توجه به وجود ارتباط بین این چند شکلی و صفات درصد چربی شیر، ارزش اصلاحی تولید چربی و درصد پروتئین شیر و همچنین وجود تنوع بالای آن در جمعیت مورد مطالعه، می توان در انتخاب برای این صفات از این چند شکلی استفاده نمود.